نازایی یا ناباروری در زوجین ممکن است دلایل متعددی داشته باشد. بنابراین بدون انجام آزمایشهای تخصصی نمیتوان در مورد آن نظر داد. نازایی در زنان و ناباروری در مردان نیز هر یک میتوانند دلایل مختلفی داشته باشند.
ناباروری چیست؟
تلاش برای باردار شدن برای بسیاری از زوجین اتفاقی جذاب است. با این وجود وقتی که ماهها میگذرند و آزمایشهای بارداری نتایج منفی را نشان میدهند، پروسه جذاب تلاش برای باردار شدن میتواند به یک روند استرسزا و ناراحت کننده تبدیل شود. زیرا زوجین معمولا امید خود را از دست داده و فکر میکنند که نابارور هستند. اما بهتر است قبل از هر چیز در این زمینه با یک پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
چه زمانی میتوان گفت که یک زوج واقعا نابارور هستند؟
هنگامی که خانمی بدون هیچگونه جلوگیری، ۱۲ ماه به صورت منظم برای باردار شدن تلاش کند و بارداری رخ ندهد، میتوان گفت که این زوج درگیر ناباروری هستند.
البته این زمان برای خانمهای بالای ۳۵ سال، ۶ ماه است. علاوه بر این نیز زنانی که در گذشته باردار شده بودند اما حالا قادر به باردار شدن نیستند و همینطور زنانی که سقط مکرر دارند، نیز نابارور تلقی میشوند.
اما مسئله اینجاست که ناباروری فقط زنان را تحت تأثیر قرار نمیدهد. مردان نیز میتوانند درگیر مشکلات ناباروری شوند. بنابراین هر دوی زوجین باید مورد معاینه و آزمایش قرار گیرند.

علل نازایی در زنان
نازایی در زنان دلایل مختلفی دارد. در ادامه شایع ترین علل نازایی در زنان مورد بررسی قرار میگیرند.
۱) سن
با افزایش سن یک خانم، تعداد تخمکها و در نتیجه قدرت باروری او به سرعت کاهش مییابد. این روند کاهشی در اواسط ۳۰ سالگی، بارزتر میشود. به طوری که تخمین زده میشود، حدود یک سوم زوجهایی که خانم در آنها بالای ۳۵ سال سن دارد، درگیر ناباروری هستند.
علاوه بر این با افزایش سن خانم، کیفیت تخمکهای وی نیز کاهش مییابد. این مساله علاوه بر کاهش قدرت باروری، احتمال ناهنجاریهای کروموزومی را نیز افزایش میدهد. مطالعات نشان داده است که تقریباً ۷۰٪ از سقطها به دلیل ناهنجاریهای کروموزومی رخ میدهند.
خانمهایی که سن بالایی دارند، به احتمال بیشتری درگیر مشکلات سلامتی هستند که میتواند بر قدرت باروری آنها تأثیر بگذارد.
۲) اختلالات تخمکگذاری
اختلالات تخمکگذاری به طور معمول بر توانایی باردار شدن زنان به صورت طبیعی تأثیر میگذارند. زیرا بدون تخمکگذاری موفقیتآمیز، هیچ تخمکی برای وقوع لقاح و باروری وجود ندارد.
اختلالات تخمکگذاری به معنای این است که تخمکگذاری در بدن یک زن به ندرت اتفاق میافتد و یا اینکه خانم اصلا تخمکگذاری ندارد. اختلال در تخمکگذاری، بسیار رایج بوده و علت ناباروری در حدود ۱ زوج از هر ۴ زوج نابارور است.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یکی از رایج ترین اختلالات تأثیرگذار بر تخمکگذاری است. سایر دلایل اختلالات تخمکگذاری شامل اختلالات هورمونی از جمله پرکاری و یا کمکاری غده تیروئید، نارسایی تخمدان، اختلال عملکرد هیپوتالاموس و غیره است.

۳) سندرم تخمدان پلی کیستیک
مشکلات تخمکگذاری اغلب به دلیل سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ایجاد میشوند که در بین عموم مردم به نام تنبلی تخمدان شناخته میشود.
این سندرم شایعترین علت بروز ناباروری در زنان است. سندرم تخمدان پلی کیستیک با دورههای نامنظم قاعدگی، مقاومت به انسولین، رشد غیرطبیعی موهای زائد در صورت و یا بدن، چاقی و آکنه همراه است. شدت و تعداد این علائم در هر خانم با دیگری متفاوت است.
۴) نارسایی زودرس تخمدان
این اختلال به عنوان نارسایی تخمکگذاری اولیه نیز شناخته میشود. این عارضه با پاسخ خود ایمنی و یا کاهش و از دست رفتن زود هنگام ذخیره تخمکها مشخص میشود. علت این امر میتواند ژنتیک خانوادگی و یا شیمی درمانی باشد.
۵) اختلالات هورمونی
نوسان در سطح هورمونها بنا به دلایل مختلف، میتواند بر چرخه قاعدگی، تخمکگذاری و در نتیجه قدرت باروری یک خانم اثرگذار باشد. از جمله رایج ترین علل اختلالات هورمونی میتوان به این موارد اشاره نمود:
- اختلال عملکرد هیپوتالاموس
شایعترین علامت آن، قاعدگیهای نامنظم و یا رخ ندادن قاعدگی است. اختلال عملکرد هیپوتالاموس در زنان منجر به بروز اختلال در سطح هورمونهای گنادوتروپین و در پی آن هورمونهای هیپوفیزی LH و FSH شده و در نتیجه آن تخمکگذاری و قدرت باروری تحت تاثیر قرار میگیرد. - اختلال در عملکرد هیپوفیز
در صورت نقص در تولید هورمونهای مترشحه از هیپوفیز (LH و FSH)، تخمکگذاری با مشکل روبرو میشود. - اختلال در عملکرد غده تیروئید
- افزایش سطح هورمون پرولاکتین
۶) اختلالات مربوط به لولههای فالوپ
لولههای فالوپ یا همان لولههای رحمی یک خانم که در حدفاصل تخمدانها تا رحم قرار دارند، ممکن است بنا به دلایل مختلف از جراحی گرفته تا ابتلا به عفونتهای مقاربتی (STIs) آسیب ببیند.
وجود ناهنجاری و یا صدمه به این لولهها میتواند مانع از رسیدن اسپرم به تخمک شود و یا حتی در صورت وقوع لقاح، ممکن است مانع عبور تخمک بارور شده به سمت رحم شود.

۷) آندومتریوز
آندومتریوز توانایی باردار شدن زنان به صورت طبیعی را تحت تأثیر قرار میدهد. این بیماری که در حدود ۱۰% از زنان در سنین باروری درگیر آن هستند، هنگامی اتفاق میافتد که بافتی که معمولاً در داخل رحم رشد میکند، در مکانهای دیگر بدن و خارج از رحم، رشد کند.
آندومتریوز همچنین میتواند بر پوشش داخلی رحم تأثیر بگذارد و روند لانهگزینی تخمک بارور شده را مختل نماید.
۸) ناهنجاریها و ضایعات رحمی
ناهنجاریها و ضایعات ساختاری رحم، از عوامل مهم موثر بر قدرت باروری یک خانم هستند. از جمله آنها میتوان به این موارد اشاره نمود:
- رحم تک شاخ یا دو شاخ
- رحم دوگانه
- رحم دارای سپتوم
- رحم کمانی
- پولیپهای رحمی
- فیبرومها (میومها)
۹) ناباروری بدون دلیل
گاهی اوقات، علت ناباروری قابل توضیح نیست و نمیتوان علت آن را یافت. این بدان معناست که پزشکان دلیل واضحی برای ناباروری پیدا نکردهاند و آزمایشهای انجام شده همگی نتایج طبیعی را نشان میدهند.
برای بسیاری از زوجها، این ممکن است ناراحت کننده باشد و آنها نمیدانند مراحل بعدی قرار است چگونه برایشان پیش برود. اگر چه داشتن ناباروری غیرقابل توضیح گیجکننده و ناامیدکننده است، اما خوشبختانه حتی زمانی که علت ناباروری مشخص نیست، درمانهای مختلف باروری در نهایت میتوانند منجر به بچهدار شدن زوجین شوند.

۱۰) سبک زندگی
در بسیاری از موارد علت اصلی نازایی در زنان سبک زندگی آنها است. در ادامه برخی از مهمترین دلایلی که باعث بروز نازایی در زنان میشود را بررسی میکنیم:
- استفاده از تنباکو و یا الکل
این مواد علاوه بر اینکه قدرت باروری را کاهش میدهد، تأثیر منفی بر میزان موثر بودن درمانهای ناباروری نیز دارد.
به علاوه میزان سقط جنین و حاملگیهای خارج رحمی در زنان سیگاری بیشتر است. - رژیم غذایی ضعیف که فاقد مواد مغذی است.
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض برخی مواد شیمیایی و سمی.
بدون دیدگاه